Waarom Kamminga erfgoed educatie?
​
Waarom?
Er bestaan veel goed bedoelde initiatieven op het terrein van erfgoededucatie. Opstellers, samenstellers, creatieve geesten die educatief de verbinding willen leggen tussen bestaand materieel en immaterieel erfgoed en kinderen, met name in het primair onderwijs. De enorme inspanningen van erfgoedocenten, erfgoedplatforms, musea ten spijt, is de realiteit vaak dat
​
-
de verbinding tussen erfgoededucatie en onderwijs maar moeizaam tot stand komt;
-
de verbinding die tot stand komt vaak eenmalig of op projectbasis plaatsvindt;
-
kosten belemmerend kunnen zijn;
-
de didactische kwaliteit te wensen overlaat;
-
de geboden inhoud gericht is op consumeren (passief) in plaats van produceren (actief);
-
de inhoud onvoldoende (concreet) aansluit bij de kerndoelen
-
het didactische inhoud niet is gericht op door het onderwijs beoogde doelgroep.
​
Kamminga erfgoed educatie pretendeert niet te voorzien in een kant-en-klare oplossing voor alle bovenstaande belemmeringen. Wel doen we een serieuze poging in lacunes te voorzien en ervaren belemmeringen weg te nemen.
​
Wat is daar voor nodig?
​
Domeindidactisch
-
Erfgoedaanbod gericht op de procesfunctie: een dynamische benadering van erfgoed dat betekenisgevend is in hedendaagse context. Het benadrukken van tijdsbesef, historiciteitsbesef en realiteitsbesef. De deelnemer is de betekenisgever.
-
Erfgoedaanbod gericht op integratie van erfgoed met vakgebieden als Nederlands, biologie, klimaat, geografie en geologie, burgerschap.
​
Pedagogisch-didactisch
-
Educatief aanbod voor erfgoed dat overwegend gericht is op vaardigheden en produceren in plaats van kennis en consumeren.
-
Educatief aanbod voor erfgoed dat integreert met moderne producerende procestechnieken als 3D, AI, laser en programmeren.
​
Programmatisch
-
Start-to-end-principe: alle onderdelen van het aanbod kunnen of zelfstandig door leerlingen verricht worden, of het programma wordt geheel uit handen genomen van de opdrachtgever.
-
Variatie in lengte en duur van de aangeboden programma's.
-
Werken in opdracht.
​
​
​
​
​
Herkomst Kamminga erfgoed educatie
​
Het platform Kamminga erfgoed educatie is gestart als initiatief van Peter Kamminga.
​
Peter Kamminga is woonachtig in Midden-Groningen en sinds 17 jaar werkzaam in het voortgezet onderwijs als docent geschiedenis en O&O. Zijn docentschap heeft hij jaren gecombineerd met (eerst) een coördinerende functie leerlingzaken en (later) een teamleidersfunctie.
​
​
​
​
Begripsdefinities
​
Erfgoed
​
-
Een verzamelbegrip waarmee sporen uit het verleden worden aangeduid die we als samenleving de moeite waard vinden om te bewaren voor de toekomst.
-
Erfgoed omvat monumenten, landschappen en archeologische vondsten, bibliotheken en archieven, museale voorwerpen (materieel erfgoed) en het geheel van gewoonten, tradities, verhalen, rituelen en gebruiken (immaterieel erfgoed).
​
Identiteit
​
Verwijst naar iemands persoonlijkheid, naar dat wat hem ‘eigen’ maakt. Ze wordt gevormd door het zelfbeeld en het beeld dat anderen van iemand hebben. Identificatie is een actief proces, waarbij telkens naar (de bevestiging van) hetzelfde wordt gezocht, zowel door de persoon zelf als door de omgeving. Iemands identiteit wordt beleefd als iets onveranderlijks, maar identiteiten zijn niet statisch en bovendien heeft iedereen meerdere identiteiten.
Identiteiten zijn onlosmakelijk verbonden met herinneringen: zonder herinneringen weet je niet wie je bent. Je herinneringen maken je identiteit en andersom. Wat je je herinnert, wordt bepaald door je identiteit. Het zijn – net als erfgoed en herinneringen – geen ‘dingen’, maar processen.
​
​
Functie van erfgoed
​
-
Historische functie: belichaming van de geschiedenis. Sporen in landschap, dorpen en steden, objecten, documenten die zijn overgeleverd uit het verleden en ons vertellen hoe het vroeger was. Erfgoed heeft betekenis.
-
Bewaar- en doorgeeffunctie: Verzameling plekken, artefacten, tradities en verhalen die aan ons zijn overgeleverd en die we zo goed mogelijk in stand willen en houden en (onveranderd) willen doorgeven aan de volgende generatie. Erfgoed heeft of krijgt betekenis
-
De procesfunctie: Het onderhandelingsproces rondom erfgoed. Erfgoed is een werkwoord. Het onderhandelingsproces gaat over het aanwijzen, bewaren, conserveren, betekenisgeven aan het gebruiken van het erfgoed. Een dynamische benadering van erfgoed. Erfgoed krijgt (een nieuwe) betekenis.
​
​
Historisch besef in relatie tot erfgoedonderwijs*
​
-
Tijdsbesef: begrijpen dat hedendaagse verschijnselen historisch bepaald en tijdgebonden zijn, en verleden, heden en toekomst kunnen onderscheiden. Om dit te kunnen moet je onder andere gebeurtenissen in de tijd kunnen plaatsen. En om dat te kunnen, moet je voldoende kennis hebben over het verleden en deze toe kunnen passen.
-
Historiciteitsbesef: het besef dat de werkelijkheid veranderlijk is. Inzicht in soorten veranderingen en in oorzaak en gevolg.
-
Realiteitsbesef: onderscheid kunnen maken tussen feit en functie, maar ook historische constructies zoals ‘Gouden Eeuw’. Kritisch bronnenonderzoek kunnen doen is een belangrijke aspect hiervan.
​
(*Grever en Van Boxtel)
​
​
​
​